Zespół cieśni nadgarstka

to przypadlość, która dotyczy dysfunkcji nerwu pośrodkowego i jest najczęściej występującą neuropatią uciskową. Choroba dotyka głównie kobiet po 50r.ż. i przeważnie obejmuje rękę dominującą, ale również zdarzają się osoby, które cierpią na dolegliwości obustronnie (10%).

Za główną przyczynę dolegliwości uznaje się ucisk nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Do pojawienia się dysfunkcji przyczynia się rodzaj pracy, której wykonywanie zwiększa ciśnienie w obrębie kanału nadgarstka (prace biurowe, prace manualne, informatycy , dentyści). Do ruchów zwiększających nacisk w stawie nadgarstkowym zaliczamy: naprzemienne zginanie i prostowanie nadgarstka, oporowany ruch palcami, chwytanie i utrzymywanie przedmiotów oraz przewlekła praca narzędziami wibrującymi.

Wzrost ciśnienia w obrębie stawu nadgarstkowego może być spowodowany przez patologiczne zmiany w budowie anatomicznej, pogrubienie więzadła poprzecznego, przerost lub obrzęk pochewek ścięgnistych. Do współtowarzyszących czynników ryzyka możemy zaliczyć cukrzycę, zmiany zapalne, urazy oraz zmiany zwyrodnieniowe w obrębie nadgarstka.

Głównymi objawami świadczącymi o zespole cieśni nadgarstka są:

-parestezje promieniowej części ręki,

- zaburzenia czucia na powierzchni trzech pierwszych palców po stronie dłoniowej,

- osłabienie, zanik mięśni kłębu,

- niepewny chwyt, trudności utrzymania przedmiotów,

- brak precyzji, ograniczenie możliwości w pracach manualnych,

- ból w okolicy nadgarstka, dłoni, przedramienia lub barku.

Dolegliwości najczęściej nasilają się w nocy, a ulgę przynosi ruch strzepnięcia ręką.

Etiologię cieśni nadgarstka możemy również rozpatrywać nie tylko jako problem miejscowy w obrębie stawu nadgarstkowego, ale również możliwą patologię na przebiegu nerwu pośrodkowego w całej kończynie górnej. Dysfunkcja może dotyczyć przedramienia lub bardziej proksymalnie – odcinka szyjnego, a jedyne objawy będą pojawiać się w okolicy nadgarstka lub dłoni.

Z tego powodu tak ważna jest dobra diagnostyka fizjoterapeutyczna oraz praca na całej taśmie mięśniowej kończyny górnej, a szczególnie w miejscach newralgicznych, ponieważ często okazuje się, że tak naprawdę nie mamy do czynienia z rzecizywistą cieśnią kanału nadgarstka, a przyczyną dolegliwości są nadmiernie napięte mięśnie (np. mm. pochyłe, m. nawrotny obły), które podrażniają nerw pośrodkowy na swoim przebiegu.

Do diagnostyki zespołu cieśni nadgarstka wykorzystuje się testy prowokujące dolegliwości bólowe. Wynik uzyskany podczas wywiadu fizjoterapeuty oraz badania fizykalnego posiada dużą moc diagnostyczną w ocenie zespołu cieśni nadgarstka. Diagnozę najlepiej potwierdzić badaniem elektroneurograficznym (ENG) lub elektromiograficznym (EMG).

Po rozpoznaniu zespołu cieśni nadgarstka należy wdrożyć leczenie, które opiera się na dwóch drogach postępowania.

Leczenie zachowawcze powiązane jest z odpowiednio dobraną fizjoterapią. Takie postępowanie przynosi efekty na dobrym poziomie szczególnie we wczesnym stadium choroby, kiedy dolegliwości nie są nasilone w znacznym stopniu.

W fizjoterapeutycznym leczeniu zachowawczym bardzo ważną rolę odgrywają techniki manualne, masaż tkanek głębokich, opracowanie mięśniowo- powięziowych punktów spustowych. Dodatkowo do działań wykorzystywanych w gabinecie możemy zaliczyć poizometryczną relaksację mięśni, bodźcowanie technikami z zakresu PNF, ale również kinesiotaping, aby odciążyć nadgarstek oraz wspomóc grupę zginaczy przedramienia.

Działania z zakresy kinezyterapii – ćwiczenia, zwiększą możliwości manualne pacjenta oraz wzmocnią osłabione mięśnie. Indywidualna manualna praca z pacjentem zostanie wsparta poprzez działanie lokalne wykorzystujące zabiegi z fizykoterapii, aby wspomóc regenerację podrażnionego układu nerwowego, zadziałać przeciwbólowo, przeciwzapalnie, rozluźniająco oraz odżywczo na tkankę (np. laseroterapia, ultradźwięki, elektroterapia, światłolecznictwo, pole magnetyczne).

Pamiętaj! Zastosowanie tylko fizykoterapii nie rozwiąże problemu.

Leczenie chirurgiczne wdrażane jest w momencie, kiedy fizjoterapia nie przynosi zadowalających efektów lub jeżeli dolegliwości nasilone są w znacznym stopniu. Leczenie chirurgiczne powiązane jest z odbarczeniem nerwu pośrodkowego poprzez przecięcie więzadła poprzecznego nadgarstka.

Po zabiegu chirurgicznym wskazane jest szybkie wdrożenie fizjoterapii, aby skrócić czas powrotu do sprawności. Wyraźna poprawa powinna być odczuwalna do miesiąca czasu po zabiegu.

W regeneracji nerwu (leczenie zachowawcze i chirurgiczne) może pomóc farmakoterapia- suplementacja witaminy B12.

Ważne! Przedłużające się bezskuteczne leczenie zachowawcze lub brak jakiegokolwiek działania ze strony pacjenta może pogorszyć rokowania i doprowadzić do nieodwracalnych zmian w obrębie uszkodzonego nerwu.

Rokowanie podczas leczenia zachowawczego i chirurgicznego jest tym lepsze im więcej negatywnych czynników prowokujących powstawanie tego zespołu wyeliminujemy z życia. Bardzo ważna jest również profilaktyka powstawania dysfunkcji, która opiera się na ergonomicznej pracy, dostosowaniu swojego stanowiska pracy, aby nie zwiększać ciśnienia w obrębie kanału nadgarstka.

Dodatkowo przed pracą powinna zostać wykonana rozgrzewka ramienia, przedramienia, ręki oraz palców, robienie przerw w pracy, tak aby mieć czas na rozciąganie mięśni (około 5 min w każdej godzinie pracy) i odpoczynek.

Poniżej przedstawiamy sposoby na zmniejszenie ryzyka uszkodzenia nerwu pośrodkowego w rejonie nadgarstka.

Zespół Fizjostrefa

Centrum Fizjoterapii w Namysłowie